Rzym królewski

Rzym królewski (łac. Regnum Romanum) był to pierwszy okres w dziejach starożytnego Rzymu trwający według tradycji od założenia miasta przez legendarnego Romulusa w 753 p.n.e. do momentu obalenia monarchii oraz wprowadzenia Republiki Rzymskiej przez Lucjusza Juniusza Brutusa dokładnie w roku 509 p.n.e.


Większość znanych źródeł literackich dotyczących Rzymu królewskiego to wytwór o wiele późniejszej historiografii senatorskiej i poezji doby cesarstwa (I wiek p.n.e. – I wiek n.e.). Przekaz przez nie prezentowany to pomieszanie legend i faktów historycznych. Wynika z niego, że najstarsza osada powstała w środkowych Włoszech, na wzgórzu palatyńskim (łac. Mons Palatinus), nad rzeką Tyber, w obrębie tzw. Roma quadrata.

Republika Rzymska

Republika rzymska – państwo powstałe w starożytnym Rzymie, istniejące w latach 509 p.n.e. – 27 p.n.e., które rozwinęło się z niewielkiego, monarchicznego państwa-miasta Lacjum w środkowej części Półwyspu Apenińskiego do największej potęgi świata antycznego kontrolującej cały basen Morza Śródziemnego, by następnie przekształcić się w cesarstwo rzymskie.

Za początek republiki przyjmuje się upadek króla, tyrana - Tarkwiniusza Pysznego, a za koniec przyjęcie przez Oktawiana tytułu „Augustus” (wywyższony przez bogów), choć czasami za datę końca Republiki przyjmuje się też triumfalne przybycie Oktawiana Augusta do Rzymu po ostatecznym zwycięstwie nad Antoniuszem.

Cesarstwo Rzymskie

Cesarstwo Rzymskie - starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego, powstałe z przekształcenia republiki rzymskiej w system monarchiczny. Przyjmuje się, że początkiem cesarstwa był rok 27 p.n.e., w momencie gdy Gajusz Oktawiusz otrzymał od senatu tytuł augusta - inaczej - wywyższony przez bogów. Potwierdzało to pozycję Oktawiana jako najważniejszej osoby w państwie i przyniosło definitywny koniec republice rzymskiej.

Na początku formą rządów w cesarstwie był pryncypat: formalnie zachowano poprzedni ustrój, a cesarz utrzymywał najwyższą władzę w państwie, sprawując wszystkie najważniejsze urzędy republiki i kontrolując armię. W wyniku reform Dioklecjana i Konstantyna nastała era dominatu ze znacznie mocniejszą pozycją cesarską.

W roku 395 cesarstwo definitywnie rozpadło się na część zachodnią i wschodnią. W wyniku problemów wewnętrznych i wędrówki ludów Państwo zachodnie upadło w 476 roku. Cesarstwo wschodnie (ze stolicą w Konstantynopolu) przetrwało do 1453 roku - do najazdów dokonanych przez Imperium Osmańskie.